FOLK OPOLSKI

Sztuka rejonu Górnego Śląska

“Folk opolski” to potoczne określenie stylu sztuki ludowej, który rozwijany był w regionie Opola – historycznie kraina ta nazywana była Górnym Śląskiem, obecnie leży tam najmniejsze w Polsce województwo opolskie.

Skąd wzięła się opolska porcelana?

Najbardziej znanym wytworem sztuki ludowej z okolic Opola jest porcelana. Warto jednakże wspomnieć, że charakterystyczne motywy roślinne nie pojawiły się bezpośrednio na niej. Wywodzą się one ze śląskich kroszonek, czyli pisanek przygotowywanych na Wielkanoc. Kobiety zamieszkałe w tym regionie barwiły skorupki jaj kurzych i gęsich za pomocą naturalnych składników takich jak łupiny cebuli czy młode pędy zbóż. Następnie, używając ostrego narzędzia, wykonywały na nich zdobienia geometryczne lub roślinne. Z biegiem czasu, paleta barw powiększyła się, ponieważ do użytku weszły sztuczne barwniki.

Na początku lat 60. XX wieku wśród członków komisji konkursu kroszonkarskiego pojawił się pomysł przeniesienia tradycyjnych wzorów na inne przedmioty. Pierwsze próby wykonała członkini opolskiej Cepelii i dwukrotna laureatka konkursu, Stefania Okos, wykorzystując do tego celu odpad fabryczny naczyń z porcelitu (materiał podobny do porcelany, lecz z surowców o niższej jakości). Centrala Cepelii polskiej została przekonana do zatwierdzenia tego nowatorskiego pomysłu dzięki wstawiennictwu profesora Romana Reinfussa, wybitnego etnografa.

Folk opolski, który znamy dzisiaj, kojarzy nam się najbardziej z porcelaną. Jednakże, takie naczynia były dekorowane dopiero pod koniec lat sześćdziesiątych. Wcześniej technika obejmowała rycie wzorów w porcelicie, natomiast w przypadku porcelany nanoszono farbę na elementy zastawy stołowej. Później naczynia wypalano w piecu. Dzięki zmianie technologii wytwarzania możliwe było zastosowanie wielu kolorów w żywych odcieniach, jak również poprawiły się warunki pracy twórców zdobień. Szerokie uznanie porcelana opolska zdobyła w latach siedemdziesiątych, wtedy też rozpoczął się eksport za granicę na większą skalę.

Cepelia opolska obecnie

Niestety, od połowy lat dziewięćdziesiątych popularność wzorów opolskich spadła, a kondycja finansowa Cepelii pogarszała się. W 2006 roku Cepelia ogłosiła upadłość. Tradycja jednak przetrwała – wiele osób hobbystycznie tworzy przedmioty ze zdobieniami opolskimi, niektóre firmy również zajmują się taką działalnością. Chcąc szerzyć popularność polskiej sztuki ludowej, oferujemy Państwu m. in. smycze, torby oraz poduszki ze zdobieniami inspirowanymi opolską porcelaną. Mamy w ofercie również kilka wzorów zainspirowanych haftem opolskim – przedstawiającym motywy roślinne w sposób naturalistyczny lub stylizowany.