Bawełna, mimo, że jest włóknem naturalnym bardzo poważnie szkodzi środowisku. Zaskakujące?
PRZEMYSŁ MASOWY
Produkcja bawełny to przemysł masowy – obszary uprawy bawełny konwencjonalnej zajmują ok. 2,8% powierzchni uprawnej Ziemi w 61 krajach. Ale niestety produkcja bawełny pożera aż 6% zasobów wody słodkiej w skali Ziemi.
6 procent!!! Średnio do nawodnienia uprawy 1 kg bawełny potrzeba ok. 10000 l wody (w zależności od warunków panujących w danym kraju, w niektórych wypadkach jest to niemal 30000 l). Oczyszczanie, wybielanie i farbowanie bawełny pochłania kolejne hektolitry wody.
Do wyprodukowania jednej standardowej bawełnianej koszulki potrzeba aż 2700 litrów wody słodkiej, a jednej pary jeansów – 11000 litrów!1
Największa katastrofa ekologiczna
Jeśli jesteś ciekaw jaka była największa do tej pory katastrofa ekologiczna związana z uprawą bawełny koniecznie przeczytaj genialną książkę Bartka Sabeli “Może (morze) wróci” – opowiada ona we wstrząsający sposób historię Jeziora Aralskiego, które z powodu dewastacyjnej eksploatacji pod uprawę bawełny znikło niemal całkowicie. A do początku lat 60. XX wieku było czwartym pod względem wielkości jeziorem świata!!! Rabunkowa gospodarka doprowadziła do załamania gospodarki i życia na tym terenie. Ta historia uważana jest za jedną z największych katastrof ekologicznych na świecie.2
Chemia
Kolejnym ogromnym problemem jest chemia wykorzystywana do produkcji bawełny. Służy praktycznie na każdym etapie produkcji. Zużycie pestycydów i nawozów stosowanych do produkcji bawełny to aż 6,35% wszystkich środków ochrony roślin stosowanych na świecie, w tym ponad 25% wszystkich środków owadobójczych i 10% nawozów. Stosowane są środki przyspieszające wzrost, owadobójcze, defolianty (pozbawiające roślinę liści).
Zanieczyszczają one wody gruntowe, rzeki, szkodzą zarówno zwierzętom, jak i człowiekowi. Mają działanie rakotwórcze, zaburzają gospodarkę hormonalną. Zwiększają także efekt cieplarniany.3
Skutki zdrowotne
Kolejnym istotnym problemem związanym z ogromną ilością chemii stosowanej podczas uprawy i przetwarzania bawełny są skutki zdrowotne.
Są one istotne zarówno dla ludności zamieszkującej tereny, na których uprawiana jest bawełna, jak i stanowić mogą zagrożenie dla użytkowników bawełnianej odzieży.
Podczas uprawy stosowany jest m.in. cyjanek potasu w odkach owadobójczych, który jest ekstremalnie szkodliwy dla układu nerwowego.
Podczas przeróbki bawełny na tkaniny i dzianiny stosowany jest także formaldehyd (m.in. zabezpiecza przed gnieceniem i brudzeniem). Drażni on skórę, śluzówki, płuca, oczy, w większych ilościach jest rakotwórczy.4
Agent Orange – niechlubna historia
Wspomniana już wcześniej defoliacja (usuwanie liści roślin) ma historycznie znaczącego prekursora. Początek rozwojowi tej grupy środków dały tzw. tęczowe herbicydy, wśród których najgorszą sławą okrył się tzw. Agent Orange (Czynnik Pomarańczowy) – zastosowany m.in. jako broń chemiczna podczas wojny w Wietnamie. Pokłosiem licznych procesów wytoczonych m.in. firmom Dow Chemical i Monsanto były wypłacone w 1984 roku odszkodowania dla amerykańskich weteranów w kwocie ponad 180 mln. dolarów. Oczywiście współczesne środki przestrzegają dopuszczalnych norm stężenia jednak nie można pominąć skali na jaką są stosowane i efektu kumulacji.5
Ślad węglowy
Kolejny problem związany z bawełną produkowaną na masową skalę to ślad węglowy.
Aby wyprodukować 1 kg bawełny produkuje się aż 7 kg CO2.
https://howbadarebananas.com/
Globalny łańcuch dostaw powoduje, że przeciętny T-shirt może pokonać nawet do 50000 km, aby móc trafić do ostatecznego użytkownika…6
- https://www.ota.com/cotton-and-environment-0
https://mediamanager.sei.org/documents/Publications/SEI-Report-EcologicalFootprintAndWaterAnalysisOfCottonHempAndPolyester-2005.pdf ↩︎ - https://www.nasa.gov/image-article/aral-sea/ ↩︎
- https://www.ota.com/cotton-and-environment-0
FAO-stat. 2000 (na stronie internetowej faostat.fao.org). Dane przytoczone w: Karst Kooistra i Aad Termorshuizen (2006), The sustainability of cotton Consequences for man and environment, Biological Farming Systems, Wageningen University
Dr Mareppa Dodamani Sr., Economics of Naturally Coloured Cotton – Production Under Contract Farming in India, University of Agricultural Sciences, Dharwad, Karnataka, India, 2007, ↩︎ - https://www.cdc.gov/niosh/topics/formaldehyde/default.html ↩︎
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Agent_Orange
https://pl.wikipedia.org/wiki/T%C4%99czowe_herbicydy ↩︎ - Kirsten Brodde, Saubere Sachen – Wie man grüne Mode findet und sich vor Öko-Etikettenschwindel schützt, 2009, s. 85; Kirsten Diekamp/Werner Koch, Eco Fashion – Top-Labels entdecken die Grüne Mode, 2010, s. 148; ENQUETE-KOMMISSION: Zum Schutz des Menschen und der Umwelt des deutschen Bundestages, 1994. ↩︎